Evet, belirli koşullar altında patent başvurusu reddedildikten sonra aynı buluş için faydalı model başvurusu yapılabilir. Ancak, bunun mümkün olup olmadığı başvurunun reddedilme sebebine, başvurunun kapsamına ve ilgili ülkenin mevzuatına bağlıdır.
✔ Patent başvurusu buluş basamağı eksikliği nedeniyle reddedildiyse, faydalı model başvurusu yapılabilir.
✔ Yenilik eksikliği nedeniyle reddedildiyse, faydalı model başvurusu da mümkün olmaz.
✔ Türkiye’de ve bazı ülkelerde patent başvurusu sürecinde veya reddedildikten sonra faydalı model başvurusu yapmak mümkündür.
✔ Faydalı model, patentten daha kısa süre (10 yıl) korunur ve daha az maliyetlidir.
1. Patent Reddedilirse, Faydalı Model Başvurusu Yapılabilir mi?
Patent başvurusunun reddedilmesi, genellikle şu üç ana sebepten biri nedeniyle gerçekleşir:
|
Red Sebebi |
Faydalı Model Başvurusu Yapılabilir mi? |
|
Yenilik (novelty) eksikliği |
❌ Genellikle mümkün değil, çünkü faydalı model için de yenilik şartı aranır. |
|
Buluş basamağı eksikliği (inventive step) |
✅ Mümkün olabilir, çünkü faydalı modelde buluş basamağı aranmaz. |
|
Patentlenebilirlik kriterlerini karşılamaması (örneğin, doğal keşifler, matematiksel yöntemler, iş yöntemleri vs.) |
❌ Mümkün değil, çünkü aynı kriterler faydalı model için de geçerlidir. |
Örnekler:
Önemli Olan Durum:
- Bir buluş yenilik taşıyor, ancak buluş basamağı eksikliği nedeniyle patent olarak tescil edilemiyorsa, faydalı model başvurusu yapılabilir.
- Örneğin, bir vida tasarımında yeni bir diş yapısı varsa, ancak bu değişiklik büyük bir teknik ilerleme olarak görülmüyorsa, patent reddedilebilir ama faydalı model alınabilir.
Önemli Olmayan Durum:
- Buluş daha önce yayınlanmışsa (örneğin, başka bir patent dokümanında veya akademik makalede açıklanmışsa), ne patent ne de faydalı model alınabilir.
2. Ülkelere Göre Durum
Patentten faydalı modele geçiş hakkı bazı ülkelerde mümkündür, bazılarında değildir.
|
Ülke |
Patentten Faydalı Modele Geçiş Mümkün mü? |
|
Türkiye (TÜRKPATENT) |
Evet (Ancak faydalı model için yenilik gereklidir). |
|
Avrupa (EPO/EUIPO) |
Hayır (Faydalı model sistemi yoktur, ancak bazı ülkelerde mümkündür). |
|
Almanya (DPMA) |
Evet, patentten vazgeçerek faydalı model başvurusu yapılabilir. |
|
Çin (CNIPA) |
Evet, patent başvurusu sırasında faydalı modele çevrilebilir. |
|
ABD (USPTO) |
Hayır, çünkü ABD'de faydalı model sistemi yoktur. |
Örnek:
- Türkiye’de bir patent başvurusu buluş basamağı eksikliği nedeniyle reddedilirse, başvuru sahibi faydalı model başvurusu yapabilir.
- Avrupa Patent Ofisi’nde (EPO), faydalı model tescili olmadığı için böyle bir dönüşüm mümkün değildir.
3. Patentten Faydalı Modele Geçiş Stratejisi
Eğer bir patent başvurusu reddedilme riski taşıyorsa, başvuru sahipleri şu stratejileri uygulayabilir:
a) Patent Başvurusu Devam Ederken Faydalı Model Başvurusu Yapmak
- Türkiye ve Çin gibi ülkelerde, patent başvurusu sürerken faydalı model başvurusu da yapılabilir.
- Eğer patent reddedilirse, faydalı model başvurusu açık kalır ve tescil şansı devam eder.
Örnek:
- Türkiye’de bir girişimci, yeni bir plastik enjeksiyon makinesi veya enjeksiyon kalıbı tasarımı için patent başvurusu yaptı ancak buluş basamağı eksikliği nedeniyle red aldı.
- Aynı makine veya kalıp tasarımı için faydalı model başvurusu yaparak koruma aldı.
- Aynı buluş için faydalı model başvurusu yaparak koruma aldı.
b) Patent Başvurusu Reddedildikten Sonra Yeni Bir Faydalı Model Başvurusu Yapmak
- Eğer patent başvurusu reddedilmiş ve kamuya açıklanmamışsa, yeniden faydalı model başvurusu yapmak mümkün olabilir.
- Ancak ilk başvurunun kamuya açıklanması durumunda, yeni faydalı model başvurusu yenilik kriterini kaybedebilir.
Örnek:
- Türkiye’de bir mühendis, özel bir bisiklet zinciri için patent başvurusu yaptı, ancak yenilik gerekçesiyle reddedildi.
- Patent başvurusu reddedildiği anda kamuya açık hale geldiği için, artık faydalı model alınamaz.
4. Faydalı Model Başvurusu Yapmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
Buluş Basamağı Şart Değildir, Ama Yenilik Gerekir:
- Faydalı model için buluş basamağı aranmaz, ancak yenilik aranır.
- Eğer patent başvurusu ilk başvuru tarihinden önce açıklanmışsa, faydalı model alınamaz.
Başvuru Süresini Kaçırmayın:
- Patent başvurusu reddedildikten hemen sonra faydalı model başvurusu yapılmalıdır.
Faydalı Modelin Koruma Süresi Daha Kısadır:
- Türkiye’de patent 20 yıl, faydalı model ise 10 yıl korunur.
Örnek:
- Bir otomotiv şirketi, yeni bir egzoz sistemi için patent başvurusu yaptı.
- Patent, buluş basamağı eksikliği nedeniyle reddedildi.
- Şirket, 10 yıl boyunca korunmak için faydalı model başvurusu yaptı ve tescil aldı.
Sonuç
✔ Patent başvurusu buluş basamağı eksikliği nedeniyle reddedildiyse, faydalı model başvurusu yapılabilir.
✔ Yenilik eksikliği nedeniyle reddedildiyse, faydalı model başvurusu da mümkün olmaz.
✔ Türkiye’de ve bazı ülkelerde patent başvurusu sürecinde veya reddedildikten sonra faydalı model başvurusu yapmak mümkündür.
✔ Faydalı model, patentten daha kısa süre (10 yıl) korunur ve daha az maliyetlidir.
Özetle: Patent reddedilirse, başvuru sahibi buluşunun niteliğine ve ülkedeki mevzuata göre faydalı model başvurusu yapmayı düşünebilir. Ancak, ilk başvurunun kamuya açıklanması durumu dikkatlice değerlendirilmeli ve stratejik hareket edilmelidir. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
