Marka tescili sürecinde, tek bir başvuru ile birden fazla mal ve hizmet sınıfında koruma talep etmek mümkündür. Bu yöntem çoklu sınıf (multi-class) başvuru olarak adlandırılır ve birçok avantaj sunarken, bazı dezavantajlar da barındırır.
Her işletmenin ihtiyacına göre çoklu sınıf mı yoksa tek sınıf (single-class) başvuru mu yapacağına stratejik olarak karar vermesi gerekir. Bu yazıda çoklu sınıf başvuruların avantajlarını, dezavantajlarını ve gerçek örnekleri detaylıca inceleyelim.
1️- Çoklu Sınıf Başvurunun Avantajları
1. Daha Düşük Başvuru Maliyeti
Çoklu sınıf başvurular genellikle tek sınıflı başvurulara göre toplamda daha düşük resmi harçlarla yapılabilir.
Örnek:
ABD Patent ve Marka Ofisi (USPTO), her sınıf için ek ücret talep etse de, çoklu sınıf başvurularda idari masrafların daha düşük olabileceğini belirtir. Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) da ilk sınıf için belirli bir ücret alırken, ek sınıflar için daha düşük oranlarda ücretlendirme yapar.
2. Daha Kolay Yönetim ve Yenileme Süreci
Tek bir başvuru ile birden fazla sınıfta tescil almak, marka sahibi için daha az idari yük anlamına gelir.
Örnek:
Nike, "Nike" kelime markasını hem ayakkabılar (Sınıf 25) hem de spor çantaları (Sınıf 18) için tek bir başvuru altında koruyarak yönetim kolaylığı sağlamaktadır.
3. Marka Stratejinize Uygun Geniş Kapsamlı Koruma
Bir marka, farklı sektörlerde faaliyet göstermeyi planlıyorsa, erken aşamada geniş kapsamlı tescil almak, olası hak ihlallerini engelleyebilir.
Örnek:
Apple, sadece bilgisayarlar (Sınıf 9) için değil, aynı zamanda giysi (Sınıf 25) ve eğlence hizmetleri (Sınıf 41) gibi birçok sınıfta da tescil yaptırarak marka gücünü geniş bir alanda koruma altına almıştır.
4. Daha Hızlı Tescil Süreci
Bazı ülkelerde her sınıf için ayrı ayrı başvuru yapmak yerine, çoklu sınıf başvurusu yapmak süreci hızlandırabilir.
Örnek:
Avrupa Birliği’nde (EUIPO) çoklu sınıf başvurular tek bir prosedürde incelendiği için tek sınıflı başvurulara göre daha hızlı sonuçlanabilir.
2️- Çoklu Sınıf Başvurunun Dezavantajları
1. Reddedilme Riski Daha Yüksek
Bir sınıfta ret veya itiraz gelirse, tüm başvuru süreci olumsuz etkilenebilir.
Örnek:
Sony, bir markasını elektronik cihazlar (Sınıf 9) ve yazılım hizmetleri (Sınıf 42) için tescil ettirmeye çalışırken, Sınıf 42'de benzer bir marka olduğu için itiraz almış ve başvurunun tamamı riske girmiştir.
Çözüm: Bazı firmalar, önceden riskleri minimize etmek için tek sınıflı başvurular yapmayı tercih edebilir.
2. Kullanım Zorunluluğu (Non-Use Cancellation) Riski
Bazı ülkelerde, tescilden sonra belirli bir süre içinde kullanılmayan markalar iptal edilebilir. Eğer bir sınıfta hiç kullanım yapılmazsa, o sınıftaki haklar kaybedilebilir.
Örnek:
İngiltere’de 5 yıl boyunca kullanılmayan markalar iptal edilir. Bir şirket tek bir başvuruyla 10 sınıfta marka tescili yaptıysa ve sadece 3 sınıfta kullanım yapıyorsa, diğer sınıflar risk altındadır.
Çözüm: Sadece gerçekten kullanılacak veya gelecekte kullanılma potansiyeli olan sınıflarda başvuru yapılmalıdır.
3. Bölgesel Farklılıklar Nedeniyle Başvurunun Karmaşıklığı
Her ülkenin çoklu sınıf başvurulara yaklaşımı farklı olabilir. Örneğin:
✔ ABD (USPTO): Çoklu sınıf başvurularda her sınıf için kullanım beyanı (Statement of Use) gerekir.
✔ Çin: Çoklu sınıf başvurulara şüpheyle yaklaşır ve bazı durumlarda tek sınıf başvurulara yönlendirme yapabilir.
✔ AB (EUIPO): Çoklu sınıf başvuruları teşvik eder ve işlem maliyetlerini düşük tutar.
Örnek:
McDonald's, ABD'de restoran hizmetleri (Sınıf 43) ve giyim (Sınıf 25) için ayrı kullanım beyanları sunmak zorunda kalmış ve süreç uzamıştır.
Çözüm: Başvurulan ülkelerin kurallarına göre çoklu sınıf stratejisi belirlenmelidir.
3️- Türkiye’de Marka Yenileme Ücretleri
Türkiye’de marka yenileme ücretleri sınıf sayısından bağımsız olarak tek bir ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Yani çoklu sınıfta tescil edilen markalar için her sınıf için ayrı yenileme ücreti ödenmesi gerekmez.
Örnek:
Bir marka 5 sınıfta tescil edilmişse, yenileme zamanı geldiğinde sadece tek bir yenileme ücreti ödenir, her sınıf için ayrı ayrı yenileme maliyeti çıkmaz. Bu da çoklu sınıf başvuruların Türkiye’de maliyet avantajı sağlamasına katkıda bulunur.
4️- Sonuç: Hangi Durumda Çoklu Sınıf Başvuru Tercih Edilmeli?
Çoklu Sınıf Başvuru Yapılması Önerilen Durumlar:
✔ Aynı markayı farklı ürün ve hizmetler için kullanmayı planlıyorsanız
✔ Daha düşük başvuru maliyeti avantajından yararlanmak istiyorsanız
✔ Markanızı farklı sektörlerde genişletmeyi planlıyorsanız
Tek Sınıflı Başvuru Tercih Edilmesi Önerilen Durumlar:
✔ Reddedilme riskini azaltmak istiyorsanız
✔ Markayı sadece belirli bir sınıfta kullanıyorsanız
✔ Ülke bazında farklı markalama stratejileri uygulamak istiyorsanız
Sonuç olarak, çoklu sınıf başvuru büyük avantajlar sunarken, stratejik olarak değerlendirilmesi gereken bazı riskleri de barındırır.
Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
