ABD patent sisteminde eskiden şöyleydi: Bir mucit bir şey keşfettiğinde, bunu ilk düşünen ve hayata geçiren kişi olduğunu ispat ederse, patenti alabiliyordu. Bugün ise tablo farklı. Artık patent sisteminde "önce bulan" değil, "önce başvuran" kazanıyor. Bu fark, hem stratejinizi hem de başvuru zamanlamanızı tamamen değiştirebilir. Peki bu sistemler nasıl çalışır? Hangisi daha adil? Gelin birlikte bakalım.
İki Temel Sistem: First-to-Invent vs. First-to-File
1. First-to-Invent (Önce İcat Eden Sistemi)
Bu sistemde, patent başvurusu ikinci sırada yapılsa bile, buluşu gerçekten önce yapan kişiye patent verilir. Ancak burada bir sorun var: Kimin gerçekten önce buluş yaptığını nasıl bileceğiz?
Bu sistemde mucidin, buluşunu düşündüğünü ve geliştirmeye başladığını kanıtlaması gerekir.
Genellikle bunu kanıtlamak için:
- Tanıklı ve tarihli laboratuvar defterleri
- Notlar, çizimler, prototipler
- Şahit beyanları
gibi belgeler kullanılır.
ABD, uzun yıllar bu sistemi kullandı. Ancak sistemin karmaşık yapısı, davalara konu olması ve kötüye kullanım ihtimalleri nedeniyle 2013’te değişikliğe gidildi.
2. First-to-File (Önce Başvuran Sistemi)
Bu sistem bugün neredeyse tüm dünyada geçerlidir. Kural basit ve nettir:
Kim önce başvurursa, patent hakkı onundur.
Bu sistemde, başvuru tarihi tüm hakların temelini oluşturur. Buluşu gerçekten kimin önce yaptığı artık önemli değildir. Bu nedenle mucitler, buluşlarını mümkün olan en kısa sürede patent ofisine ulaştırmaya çalışır.
Örnek:
Ali ve Zeynep benzer bir enerji verimliliği sağlayan cihaz tasarlıyorlar. Zeynep daha önce bulmuş olabilir ama Ali, patent başvurusunu Zeynep’ten bir gün önce yaparsa, patent Ali’ye verilir.
ABD Neden Sistem Değiştirdi?
ABD, 16 Mart 2013’te yürürlüğe giren America Invents Act ile “first-to-invent” sistemini bırakarak “first-to-file” sistemine geçti. Bu değişim:
- Patent süreçlerini daha şeffaf ve öngörülebilir hale getirdi,
- Uzun süren ispat davalarını azaltmayı hedefledi,
- Uluslararası standartlarla uyumu sağladı.
Günümüzde Patent Stratejisi Neden First-to-File’a Göre Kurgulanmalı?
Artık uluslararası pazarda patent almak isteyen bir girişimcinin ya da mucidin en büyük önceliği hızlı başvuru yapmak olmalı. Çünkü:
- Aynı fikir başka biri tarafından da geliştiriliyor olabilir.
- Buluşunuzu açıklarsanız (fuarda, web sitesinde, yatırımcı görüşmesinde), başvuru hakkınızı kaybedebilirsiniz.
- İlk başvuran olursanız, rakibiniz aynı ürünü sizden önce bulmuş olsa bile patenti alamaz.
İcat Ettim Ama Başvurmadım = Risk Altındasınız!
Örnek:
Merve, giyilebilir bir nabız ölçer geliştiriyor. Prototipi hazır ama ürün üzerinde biraz daha çalışmak istiyor. Bu sırada başka bir girişimci benzer bir cihaz için başvuru yapıyor. Merve, ürününü daha önce geliştirmiş olmasına rağmen artık patent alma şansı yok.
Bu yüzden, buluşunuz "ticari olarak olgunlaşmadan" önce bile patent başvurusu yapılmalı. En kötü ihtimalle başvurunuzu yaptıktan sonra geliştirmeye devam eder, yeni versiyonlar için ek başvurular yapar, önceki başvuruyu yayına çıkmadan önce geri çekersiniz.
Sonuç: “Ben Önce Buldum” Demek Artık Yetmiyor
Günümüz patent dünyasında geçerli olan gerçek şu:
"Önce bulan değil, önce başvuran kazanır."
Bu nedenle:
- Buluşunuzu belgelemekle vakit kaybetmeyin,
- Açıklamadan önce gizliliği sağlayın,
- Başvuruyu en kısa sürede yapın,
- Gerekirse profesyonel bir patent vekilinden destek alın.
Unutmayın, hızlı hareket eden kazanır. Çünkü fikri olan çok, ama patent sahibi olan azdır. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
