Evet, 3D yazıcı ile üretilen tasarımlar, Türkiye’de endüstriyel tasarım tescili için uygun olabilir, ancak bu uygunluk belirli yasal şartların sağlanmasına bağlıdır. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında, tescil edilebilirlik üretim yönteminden (örneğin, 3D yazıcı kullanımı) değil, tasarımın özelliklerinden kaynaklanır.
Tescil Süreci
Türkiye’de TÜRKPATENT üzerinden tescil başvurusu şu şekilde yapılır:
- Tasarımın görsellerini hazırlayın (3D baskının fotoğrafları veya çizimleri, farklı açılardan).
- Locarno Sınıflandırması’na göre ürünün kategorisini belirleyin (örneğin, ev eşyaları, aksesuarlar).
- Başvuru formunu doldurun ve harcı ödeyin.
- TÜRKPATENT, yenilik ve ayırt edicilik açısından inceleme yapar; uygun bulunursa tescil edilir (genelde 6-12 ay sürer).
- Tescil Edilebilir: 3D yazıcıyla özgün bir sandalye tasarladınız; şekli ve dokusu piyasadaki diğerlerinden farklı. Yenilik ve ayırt edicilik varsa, tescil olur.
- Tescil Edilemez: Başkasının tasarımını bastınız ya da tasarım sadece teknik bir yenilik (örneğin, bir vida sistemi) içeriyorsa, endüstriyel tasarım korumasına girmez.
- 12 Ay İstisnası: 3D yazıcıyla bir oyuncak bastınız ve 15 Mayıs 2024’te bir platformda paylaştınız. 1 Nisan 2025’te başvuru yaptınız (10 ay). Madde 57/2 uyarınca yenilik korunur.
Türkiye’de TÜRKPATENT üzerinden yapılan endüstriyel tasarım tescili, dış görünüşü korur ve yenilik ile ayırt edicilik kriterlerine odaklanır. Şimdi bunu adım adım inceleyelim:
Endüstriyel Tasarım Tescilinin Temel Şartları
SMK Madde 55’e göre, bir tasarımın tescil edilebilmesi için:
- Bir ürünün tamamının veya bir kısmının dış görünüşünü (şekil, çizgi, renk, doku, biçim vb.) kapsaması,
- Yenilik ve ayırt edicilik özelliklerine sahip olması,
- Endüstriyel veya el işçiliğiyle üretilebilir olması gerekir.
3D yazıcı ile üretilen bir nesne (örneğin, bir vazo, oyuncak veya makine parçası) bu tanıma uyuyorsa, tescil için uygun kabul edilir. Üretim yöntemi olarak 3D yazıcı kullanılması, tescil sürecini etkilemez; önemli olan tasarımın niteliğidir.
Uygunluk Kriterleri
- Yenilik (SMK Madde 56)
- Tasarım, başvuru tarihinden önce dünya genelinde kamuya sunulmamış olmalıdır.
- İstisna (SMK Madde 57/2): Eğer siz (tasarımcı) 3D yazıcıyla ürettiğiniz tasarımı kamuya sunduysanız (örneğin, bir fuarda sergilediyseniz, sosyal medyada paylaştıysanız veya sattıysanız), bu sunuş yeniliği ve ayırt ediciliği bozmaz, ancak bu kamuya sunma, tescil başvuru tarihinden veya rüçhan tarihinden önceki 12 ay içinde gerçekleşmiş olmalıdır.
- Madde 57/2 tam metni:
“Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.”
- Örnek: 1 Mart 2024’te 3D yazıcıyla bir tasarımı bastınız ve bir sergide gösterdiniz. 1 Şubat 2025’te tescil başvurusu yaptınız. Kamuya sunma, başvuru tarihinden önceki 12 ay içinde (11 ay) olduğu için yenilik korunur. Ancak 1 Nisan 2025’te başvurursanız (13 ay), bu istisna geçersiz olur.
- Ayırt Edicilik (SMK Madde 56)
- Tasarım, mevcut tasarımlardan belirgin şekilde farklı olmalıdır. 3D yazıcıyla herkesin erişebildiği basit bir model (örneğin, standart bir anahtarlık) ayırt edici olmayabilir. Ancak özgün bir şekil, desen veya estetik eklediyseniz, bu kriter sağlanır.
- Ürün Kapsamı
- Tescil, fiziksel bir ürünün dış görünüşünü korur. 3D yazıcıyla üretilen nesneler (örneğin, bir lamba kapağı) “ürün” sayılır ve tescil edilebilir. Ancak dijital bir dosya (STL gibi) değil, yalnızca baskının görünümü tescillidir.
- Endüstriyel Üretim
- 3D yazıcı, modern bir üretim aracı olarak “endüstriyel üretim” kapsamına girer. Bu nedenle, 3D baskıyla üretilen tasarımlar bu şarta uygundur ve tescil için elverişlidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Kamuya Sunma Tanımı (SMK Madde 57/1)
- Kamuya sunma, “sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri” kapsar. Eğer tasarımı 3D yazıcıyla bastıktan sonra kamuya sunduysanız ve 12 ayı geçtiyse, yenilik kaybolabilir. Ancak gizlilik şartıyla (örneğin, bir NDA ile) üçüncü bir kişiye gösterildiyse, bu kamuya sunma sayılmaz.
- Özgünlük
- Tasarım size ait olmalı. İnternetten indirilen bir STL dosyasını bastıysanız, bu tasarım tescil edilemez ve telif veya patent ihlali riski taşır.
- Teknik Fonksiyon Sınırı (SMK Madde 56/3)
- Eğer yenilik, estetikten değil teknik bir işlevden (örneğin, bir mekanizma) kaynaklanıyorsa, bu endüstriyel tasarım değil, patent korumasına girer.
Tescil Süreci
Türkiye’de TÜRKPATENT üzerinden tescil başvurusu şu şekilde yapılır:
- Tasarımın görsellerini hazırlayın (3D baskının fotoğrafları veya çizimleri, farklı açılardan).
- Locarno Sınıflandırması’na göre ürünün kategorisini belirleyin (örneğin, ev eşyaları, aksesuarlar).
- Başvuru formunu doldurun ve harcı ödeyin.
- TÜRKPATENT, yenilik ve ayırt edicilik açısından inceleme yapar; uygun bulunursa tescil edilir (genelde 6-12 ay sürer).
Pratik Örnekler
- Tescil Edilebilir: 3D yazıcıyla özgün bir sandalye tasarladınız; şekli ve dokusu piyasadaki diğerlerinden farklı. Yenilik ve ayırt edicilik varsa, tescil olur.
- Tescil Edilemez: Başkasının tasarımını bastınız ya da tasarım sadece teknik bir yenilik (örneğin, bir vida sistemi) içeriyorsa, endüstriyel tasarım korumasına girmez.
- 12 Ay İstisnası: 3D yazıcıyla bir oyuncak bastınız ve 15 Mayıs 2024’te bir platformda paylaştınız. 1 Nisan 2025’te başvuru yaptınız (10 ay). Madde 57/2 uyarınca yenilik korunur.
Sonuç
3D yazıcı ile üretilen tasarımlar, yenilik ve ayırt edicilik şartlarını taşıyorsa endüstriyel tasarım tesciline uygundur. SMK Madde 57/2 sayesinde, eğer tasarımı kamuya sunduysanız ve bu sunuş başvuru tarihinden önceki 12 ay içinde gerçekleştiyse, yenilik ve ayırt edicilik bozulmaz. Bu, 3D yazıcı kullanıcılarına prototip geliştirme veya pazar testi için esneklik sağlar. Ancak 12 ayı aşarsanız veya tasarım özgün değilse, tescil mümkün olmaz. Spesifik bir tasarımınız varsa, detay verirseniz daha özel bir değerlendirme yapabilirim! Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
