Bir buluşu patentle koruma altına almak isteyen herkesin dikkat etmesi gereken en önemli konulardan biri, patent başvurusu yapılmadan önce buluşun herhangi bir şekilde kamuya açıklanıp açıklanmadığıdır. Buluşun kamuya açıklanması, patent alma hakkınızı kaybetmenize neden olabilir. Peki, bu nasıl olur ve nelere dikkat etmelisiniz? İşte detaylar.
Patentlenebilirlik İçin Yenilik Şartı
Bir buluşun patent alabilmesi için taşıması gereken en önemli kriterlerden biri yenilik ilkesidir. Patent hukukuna göre, eğer bir buluş patent başvurusu yapılmadan önce kamuya açıklanmışsa, artık "yeni" olarak kabul edilmez.
Örneğin:
- Bir mucit, geliştirdiği yeni bir teknolojiyi bilimsel bir makalede yayınlarsa,
- Ürününü bir ticaret fuarında veya sosyal medyada tanıtırsa,
- Yatırımcılarla yaptığı bir toplantıda gizlilik anlaşması olmadan anlatırsa,
- Kickstarter gibi kitle fonlama platformlarında buluşunu detaylı bir şekilde açıklarsa,
o buluş kamuya açıklanmış sayılır ve patent alması büyük ölçüde riske girer.
Buluşu Açıklamanın Patent Sürecine Etkisi
Buluşun kamuya açıklanması, patent alabilme ihtimalini iki şekilde olumsuz etkileyebilir:
- Yeniliğin Kaybolması: Yukarıda da belirtildiği gibi, patent alabilmek için buluşun daha önce kamuya açıklanmamış olması gerekir. Eğer açıklanmışsa, artık yeni olmadığı kabul edilir ve patent verilmez.
- Başkasının Patent Başvurusu Yapması: Diyelim ki bir girişimci, geliştirdiği yenilikçi bir cihazı sergiledi. Eğer bir rakip, bu bilgiyi alıp kendisi patent başvurusu yaparsa, mucit kendi buluşunun sahibi olmasına rağmen patent hakkını kaybedebilir.
Patent Başvurusu Öncesinde Buluşu Nasıl Koruyabilirsiniz?
Eğer bir buluş üzerinde çalışıyorsanız ve başkalarına göstermek istiyorsanız, aşağıdaki önlemleri alarak buluşunuzu koruyabilirsiniz:
- Gizlilik Sözleşmesi (NDA) Kullanın
- Buluşunuzu yatırımcılara, üreticilere veya iş ortaklarına sunmadan önce Gizlilik Sözleşmesi (Non-Disclosure Agreement - NDA) imzalatın.
- Önce Patent Başvurusu Yapın
- Öncelikle bir patent başvurusu yaparak buluşunuzu koruma altına alın.
- Buluşunuzu Kendi Belgelerinizle Koruyun
- Buluşla ilgili teknik çizimler, taslaklar ve geliştirme süreçlerini not alın. Eğer resmi bir patent başvurusu yapmadıysanız bile, ileride olası anlaşmazlıklarda bu belgeler önemli olabilir.
Patent Alınmadan Önce Açıklama Yapmanın İstisnaları
Bazı ülkelerde, buluşun açıklanmasından sonra belirli bir süre içinde patent başvurusu yapılmasına izin verilir. Bu süreye af süresi denir. Ancak bu durum her ülkenin patent sistemine göre farklılık gösterir:
- ABD: Kamuya açıklamadan sonra 12 ay içinde patent başvurusu yapılabilir ve geçici (provisional) patent başvurusu seçeneği sunulmaktadır.
- Türkiye: Buluş sahibi tarafından yapılan açıklamalar için 12 aylık af süresi vardır, ancak geçici patent başvurusu sistemi bulunmamaktadır.
- Avrupa: Kamuya açıklanmış bir buluş yenilik özelliğini kaybettiği için patent başvurusu reddedilir.
- Japonya ve Kanada: ABD gibi belirli istisnalar sunan ülkeler arasındadır.
Bu nedenle, uluslararası patent koruması düşünüyorsanız, buluşunuzu açıklamadan önce mutlaka patent başvurunuzu yapmanız önerilir.
Sonuç: Patent Başvurusu Yapmadan Önce Dikkat Edin!
Eğer buluşunuzu açıklamayı düşünüyorsanız, öncelikle patent başvurusu yapmayı ciddi şekilde değerlendirmelisiniz. Aksi takdirde, buluşunuz yenilik kriterini kaybeder ve patent koruması alma şansınızı tamamen yitirebilirsiniz.
Özetle;
- Patent başvurusu yapmadan önce buluşu kamuya açıklamak çok risklidir.
- Patent alınmadan yapılan açıklamalar, başkalarının buluşu sahiplenmesine neden olabilir.
- Gizlilik anlaşmaları, patent başvuruları ve diğer koruma yöntemleri kullanılmalıdır.
- Uluslararası koruma düşünüyorsanız, her ülkenin patent kurallarını dikkate almalısınız.
Buluşunuzun korunmasıyla ilgili daha fazla bilgi almak ve doğru bir patent stratejisi oluşturmak için uzman bir patent vekiline danışmanız önemlidir.
