Patent başvurusu yapmadan önce fikrinizi korumak için birçok yöntem vardır. Patent başvurusu yapmadan önce fikrinizi korumanın en iyi yolları:
- Gizlilik sözleşmesi (NDA) kullanmak
- Fikrinizin tarihçesini belgelemek
- Faydalı model veya geçici patent başvurusu yapmak
- Blockchain ve dijital zaman damgaları kullanmak
- Kamuya açık paylaşımlardan kaçınmak
- Patent araştırması yapmak
Bu yöntemleri gerçek hayat örnekleriyle detaylandıralım.
1. Gizlilik Sözleşmesi (NDA) Kullanmak
Örnek:
Diyelim ki yeni bir akıllı kahve makinesi icat ettiniz ve yatırımcılarla veya üreticilerle görüşmek istiyorsunuz. Ancak, fikrinizi paylaştıktan sonra onların sizin fikrinizi çalmasından endişe ediyorsunuz.
Çözüm:
Bu kişilerle görüşmeden önce bir Gizlilik Sözleşmesi (NDA - Non-Disclosure Agreement) imzalatmalısınız. Bu sözleşme sayesinde:
✅ Karşı taraf, sizin fikrinizi izinsiz kullanamaz.
✅ Eğer fikrinizi izinsiz kullanırsa, yasal haklarınızı arayabilirsiniz.
Gerçek hayattan bir örnek:
Elon Musk'ın şirketi Tesla, yeni batarya teknolojileri geliştirirken, tedarikçileriyle gizlilik sözleşmeleri imzalıyor. Bu sayede, tedarikçilerin kendi geliştirdikleri yenilikleri başka firmalara satmalarının önüne geçiyorlar.
2. Fikrinizi Belgelerle Kanıtlamak
Örnek:
Diyelim ki bir katlanabilir elektrikli bisiklet geliştirdiniz ve bu fikrin size ait olduğunu kanıtlamak istiyorsunuz.
Çözüm:
Aşağıdaki adımları uygulayarak fikrinizin tarihçesini oluşturabilirsiniz:
✅ Noter Onayı: Proje detaylarını bir dosyaya koyarak noterde onaylatabilirsiniz.
✅ Kendinize Taahhütlü Mektup Gönderme: Projenizin tüm detaylarını yazıp, PTT'den taahhütlü bir mektup olarak kendinize postalayabilirsiniz. Mektubu açmazsanız, ileride yasal bir kanıt olabilir.
✅ E-Posta Kayıtları: Kendi fikrinizi bir arkadaşınıza veya kendinize e-posta atarak zaman damgalı bir kayıt oluşturabilirsiniz.
Gerçek hayattan bir örnek:
Edison ve ampul patenti: Edison, ampulü icat ettiğini kanıtlamak için geliştirme sürecinin her aşamasını yazılı belgelerle ve noter onaylarıyla kayıt altına aldı. Böylece, rakiplerinin benzer iddialarına karşı yasal avantaj sağladı.
3. Geçici Patent veya Faydalı Model Başvurusu Yapmak
Örnek:
Bir su tasarrufu sağlayan akıllı musluk icat ettiniz. Ancak, henüz yatırım almadınız ve prototipi geliştirme aşamasındasınız.
Çözüm:
✅ Türkiye’de, patent almak zaman alabilir, ancak faydalı model başvurusu yaparak daha hızlı koruma sağlayabilirsiniz.
✅ ABD gibi bazı ülkelerde geçici patent başvurusu (Provisional Patent) yaparak 12 ay boyunca fikrinizi koruyabilirsiniz.
Gerçek hayattan bir örnek:
Google'ın kurucuları Larry Page ve Sergey Brin, 1996 yılında “PageRank” algoritmasını geliştirdiklerinde, yatırımcılarla görüşmeden önce geçici patent başvurusu yaptılar. Böylece, algoritmayı çalmaya çalışan rakiplere karşı kendilerini korudular.
4. Blockchain ile Zaman Damgalı Kayıt Oluşturmak
Örnek:
Benzersiz bir mobil uygulama fikriniz var ve henüz yazılım kodunu paylaşmadan fikrinizi kanıtlamak istiyorsunuz.
Çözüm:
✅ Blockchain tabanlı kayıt hizmetleri (örneğin WIPO PROOF, OpenTimestamps, Po.et) kullanarak fikrinizi zaman damgalı olarak dijital ortamda kaydedebilirsiniz.
✅ Blockchain üzerindeki kayıtlar geri alınamaz ve değiştirilemez, dolayısıyla mahkemede kanıt olarak sunulabilir.
Gerçek hayattan bir örnek:
2019’da bir sanatçı, NFT olarak dijital sanat eserini blockchain’e kaydederek, kopyalanmasını ve fikri mülkiyet haklarının çalınmasını önledi.
5. Fikrinizi Kamuya Açık Platformlarda Paylaşmaktan Kaçının
Örnek:
Yeni bir güneş enerjili telefon şarj cihazı geliştirdiniz ve bunun pazarda büyük bir yenilik olacağını düşünüyorsunuz. Ancak, YouTube'da veya bir girişimcilik forumunda detaylarını paylaşarak insanlardan geri bildirim almak istiyorsunuz.
Dikkat!
✅ Eğer patentlenebilir bir buluşunuzu kamuya açıklarsanız, yenilik kriterini kaybedebilirsiniz.
✅ Patent yasaları, daha önce kamuya açıklanmamış ve yeni olan buluşları korur.
✅ Fikrinizin çalınmasını istemiyorsanız, sadece gizli ve güvenilir kişilerle paylaşın.
Gerçek hayattan bir örnek:
2000’li yılların başında, bir girişimci “akıllı gözlük” konsepti üzerinde çalışıyordu. Ancak, YouTube’da prototipini detaylıca anlattı. Kısa süre sonra büyük teknoloji şirketleri benzer ürünler geliştirdi ve girişimci hiçbir yasal hak talep edemedi.
6. Patent Araştırması Yapın (Başkaları Patentlemiş mi?)
Örnek:
Yeni bir biyolojik su filtreleme cihazı geliştirdiniz. Ancak, bu tür bir teknolojinin daha önce patentlenmiş olup olmadığını bilmiyorsunuz.
Çözüm:
✅ Patent veri tabanlarında araştırma yapın:
- Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT)
- Google Patents (https://patents.google.com/)
- WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü - https://www.wipo.int/patentscope/))
Gerçek hayattan bir örnek:
Dyson firması, 1978 yılında torbasız elektrikli süpürge fikri üzerinde çalışıyordu. Ancak, daha önce benzer bir teknolojinin patentli olduğunu fark etti. Bu yüzden, yeni bir teknik geliştirerek patent başvurusunu yaptı ve rakiplerinden ayrıştı.
Sonuç:
Patent başvurusu yapmadan önce fikrinizi korumanın en iyi yolları:
- Gizlilik sözleşmesi (NDA) kullanmak
- Fikrinizin tarihçesini belgelemek
- Faydalı model veya geçici patent başvurusu yapmak
- Blockchain ve dijital zaman damgaları kullanmak
- Kamuya açık paylaşımlardan kaçınmak
- Patent araştırması yapmak
Fikrinizin korunması için en iyi yöntemi belirlemek adına bir patent vekili ile görüşmeniz büyük önem taşır. Eğer patent veya diğer fikri mülkiyet hakları konusunda daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa, Meslek Patent olarak size yardımcı olabiliriz! Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
