5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), eserleri bilim ve edebiyat eserleri, müzik eserleri, güzel sanat eserleri ve sinema eserleri olmak üzere dört ana kategori altında sınıflandırmıştır. Bu kategoriler, kanunun 2 ila 5. maddeleri arasında düzenlenmiştir. İşte bu kategorilerin detaylı açıklamaları ve örnekleri:
1. Bilim ve Edebiyat Eserleri (FSEK Madde 2)
Bilim ve edebiyat eserleri, dil ve yazı ile ifade edilen veya bilimsel bir yönteme dayalı olarak oluşturulan eserlerdir. Ayrıca yazılı ve sözlü eserlerin yanı sıra haritalar ve planlar gibi teknik eserler de bu kapsamda değerlendirilir.
Örnekler:
- Roman, hikâye, deneme gibi edebi eserler (ör. Orhan Pamuk’un "Kırmızı Saçlı Kadın" romanı).
- Şiirler (ör. Nazım Hikmet’in "Kuvayi Milliye Destanı").
- Bilimsel makaleler (ör. fizik üzerine bir akademik çalışma).
- Ders kitapları (ör. matematik veya tarih ders kitapları).
- Yazılım programları ve kodlar (ör. bir mobil uygulama yazılımı).
- Teknik çizimler, haritalar, mimari projeler (ör. bir bina projesi).
- Sözlü eserler (ör. bir konferansta yapılan bilimsel sunum).
2. Müzik Eserleri (FSEK Madde 3)
Müzik eserleri, melodiler ve armonilerle ifade edilen, dinleyici üzerinde estetik bir etki yaratan eserlerdir. Bu kategoriye hem sözlü hem de sözsüz müzik eserleri dâhildir.
Örnekler:
- Bir senfoni (ör. Beethoven’ın "9. Senfonisi").
- Şarkılar (ör. Tarkan’ın "Şımarık" şarkısı).
- Türk halk müziği ve Türk sanat müziği eserleri (ör. bir anonim halk türküsü).
- Film müzikleri (ör. John Williams’ın "Star Wars" film müzikleri).
- Jingle’lar ve reklam müzikleri.
3. Güzel Sanat Eserleri (FSEK Madde 4)
Güzel sanat eserleri, estetik bir amaca hizmet eden ve sanatçısının yaratıcı kişiliğini yansıtan eserlerdir. Resim, heykel, mimari tasarım gibi görsel sanatlar bu kategoriye girer.
Örnekler:
- Tablolar (ör. Van Gogh’un "Yıldızlı Gece" tablosu).
- Heykeller (ör. Michelangelo’nun "David" heykeli).
- Grafik tasarımlar ve illüstrasyonlar (ör. bir dergi kapağı tasarımı).
- Fotoğraflar (ör. bir sanatçı tarafından çekilmiş sanatsal fotoğraf).
- Mimari tasarımlar (ör. Zaha Hadid’in tasarladığı binalar).
4. Sinema Eserleri (FSEK Madde 5)
Sinema eserleri, görüntülerin bir araya getirilerek hareketli bir biçimde sunulmasıyla oluşturulan eserlerdir. Sinema eserleri, senaryo, yönetmenlik ve diğer görsel-işitsel unsurların bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.
Örnekler:
- Sinema filmleri (ör. Christopher Nolan’ın "Inception" filmi).
- Belgeseller (ör. David Attenborough’nun "Planet Earth" serisi).
- Kısa filmler (ör. bağımsız bir kısa film çalışması).
- Animasyon filmleri (ör. Pixar’ın "Toy Story" filmi).
- Diziler ve televizyon yapımları (ör. bir Türk dizisi olan "Diriliş: Ertuğrul").
Eserlerin İşlenmiş Hali
FSEK, ayrıca işlenmiş eserler (örneğin, bir eserin çevirisi, adaptasyonu veya düzenlemesi) ve derlemeler gibi eser türlerini de tanır. Bu tür eserler de özgün eser kategorileriyle bağlantılıdır ve eser sahibinin hakları saklıdır.
Örnekler:
- Bir romanın filme uyarlanması (ör. "Harry Potter" serisinin sinema uyarlaması).
- Bir şarkının remixi.
- Teknik bir kitabın çevirisi.
Sonuç
FSEK’in eser kategorileri, yaratıcı çalışmaları hukuki olarak koruma altına almak ve eser sahiplerinin haklarını güvence altına almak için belirlenmiştir. Bu kategoriler, kültür, sanat, bilim ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunmayı teşvik eden temel hukuki çerçeveyi oluşturur.
Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
