Endüstriyel tasarım tescili için prototip gerekli değildir. Endüstriyel tasarım tescili, bir ürünün dış görünüşünü (estetik özelliklerini) korumayı amaçlar ve bu süreçte fiziksel bir prototip sunma zorunluluğu bulunmaz. Şimdi bu konuyu adım adım detaylandıralım.
Türkiye’de Endüstriyel Tasarım Tescili ve Prototip
Türkiye’de endüstriyel tasarım tescili, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ve ilgili yönetmeliklere göre Türk Patent ve Marka Kurumu (TPMK) tarafından yürütülür. SMK Madde 56’ya göre, bir tasarımın tescil edilebilmesi için şu iki temel şart aranır:
- Yenilik: Tasarım, başvuru tarihinden önce dünyada kamuya sunulmamış olmalıdır.
- Ayırt Edicilik: Tasarım, mevcut tasarımlardan belirgin şekilde farklı bir görsel izlenim yaratmalıdır.
Bu şartların değerlendirilmesi için TPMK, tasarımın fiziksel bir örneğini (prototip) değil, tasarımın görsel temsillerini ister. Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler sunulur:
- Görseller: Tasarımın farklı açılardan çekilmiş çizimleri, fotoğrafları veya dijital render’ları (örneğin, 7 farklı açıdan görünüm).
- Tarifname: Tasarımın neyi temsil ettiği ve hangi ürüne ait olduğu kısa bir açıklamayla belirtilir.
- Başvuru Formu: Tasarımın sahibi, sınıfı (Locarno Sınıflandırması) ve diğer bilgiler.
Dolayısıyla, bir prototipin fiziksel olarak üretilmiş ve sunulmuş olması gerekmez. TPMK, başvuruyu yalnızca görsel materyaller üzerinden inceler ve tasarımın yenilik ile ayırt edicilik kriterlerini bu temsillere bakarak değerlendirir. Örneğin, bir sandalye tasarımını tescil ettirmek istiyorsanız, sandalyeyi üretip göndermeniz değil, sandalyenin çizimlerini veya fotoğraflarını dosyanıza eklemeniz yeterlidir.
Neden Prototip Gerekmez?
- Estetik Odaklılık: Endüstriyel tasarım tescili, ürünün fonksiyonunu veya teknik özelliklerini değil, yalnızca dış görünüşünü (şekil, renk, desen vb.) korur. Bu yüzden, ürünün çalışıp çalışmadığı veya nasıl üretildiği değil, nasıl göründüğü önemlidir.
- Maliyet ve Zaman Tasarrufu: Prototip zorunluluğu olsaydı, başvuru sahipleri her tasarım için üretim yapmak zorunda kalırdı ki bu, özellikle küçük işletmeler veya bireysel mucitler için büyük bir yük olurdu.
- Uluslararası Uygulama: Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) veya ABD Patent ve Marka Ofisi (USPTO) gibi uluslararası otoritelerde de prototip sunma şartı yoktur; görsel temsiller yeterlidir.
Prototip Hangi Durumlarda İşe Yarar?
Prototip, tescil sürecinde zorunlu olmasa da şu durumlarda faydalı olabilir:
- Pazarlama ve Yatırımcı İkna Süreci: Tasarımınızı ticarileştirmek için yatırımcı veya iş ortağı arıyorsanız, çalışan bir prototip sunmak güven artırır. Örneğin, bir moda tasarımcısı, tescil edilmiş çanta tasarımını bir prototiple sergileyerek üreticilere pazarlayabilir.
- İtiraz veya İhlal Durumlarında: Eğer tescilinize itiraz edilirse veya bir ihlal davası açarsanız, mahkemede tasarımın uygulanabilirliğini göstermek için prototip destekleyici kanıt olabilir. Ancak bu, tescil aşamasında değil, sonraki hukuki süreçlerde geçerlidir.
Örnekler
- Türkiye’den Örnek: Bir Türk tasarımcı, patentli “ergonomik kahve fincanı” tasarımını TPMK’ya yalnızca 3D çizimlerle tescil ettirdi. Prototip üretmeden tescil aldı ve sonra üretime geçti.
- Uluslararası Örnek: Apple, iPhone’un yuvarlatılmış köşe tasarımını tescil ettirirken fiziksel bir telefon sunmadı; yalnızca çizimler ve render’lar kullandı.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Görsel Kalitesi: Prototip olmasa da, sunduğunuz görseller net ve tasarımın tüm ayırt edici özelliklerini göstermelidir. Bulanık veya eksik görseller reddedilme sebebi olabilir.
- Fonksiyon Koruması: Eğer buluşunuzun fonksiyonu da önemliyse (örneğin, bir mekanizma), endüstriyel tasarım değil, patent veya faydalı model tescili düşünmelisiniz. Bu durumda bile prototip zorunlu değildir, ama teknik çizimler gerekir.
Sonuç olarak, endüstriyel tasarım tescili için prototip gerekli değildir; tasarımınızın görsel temsilleri yeterlidir. TPMK veya uluslararası otoriteler, yalnızca dış görünüşü değerlendirir. Eğer bir prototipiniz yoksa endişelenmeyin; iyi hazırlanmış çizimler veya fotoğraflarla tescil sürecini tamamlayabilirsiniz. Tasarımınızı tescil ettirmek istiyorsanız, görsellerinizi inceleyip başvuru dosyanızı hazırlamanızda size yardımcı olabiliriz. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
